«Вучыцца пачыналі з азоў, з першых літар. Часам даводзілася назіраць такую карціну: стараецца жанчына, выводзіць на паперы першыя вывучаныя літары, а хлапчук тузае яе за спадніцу і слязліва кліча: «Мама, хачу есці! Пойдзем дадому!»

Рамантызм 20-30 гадоў. На фоне няпростага тагачаснага жыцця ён выглядае нейкай асаблівай, адметнай з’явай. Натхненне моладзі, світанак развіцця грамадскіх арганізацый, мары пра неба… Неяк у размове з кандыдатам гістарычных навук Дзмітрыем Хромчанкам, які, дарэчы, вельмі паглыблена вывучаў гэтую тэму, ён прывёў успаміны Ільі Закервашэвіча, які распавядаў, што нават падчас наведвання клубаў моладзь апраналася надзвычай бедна, «вопратка, нават верхняя, у многіх саматканая, абутак – у паловы лапці, у астатніх салдацкія чаравікі і рэдка боты».

Цяжкай ранай засталася на нашай зямлі Вялікая Айчынная вайна. Яе жахі зведалі ўсе: і тыя, хто змагаліся з ворагам на полі бою, у партызанскіх атрадах, і тыя, хто былі ў акупацыі, і тыя, каму выпала працаваць на прымусовых работах… Ад першага да апошняга дня. Летапіс герояў-землякоў склаў Уладзімір Канстанцінавіч Канапліцкі з Начы. Гэта сціплая зямля нарадзіла сапраўды легендарных людзей. Мы гутарым, разглядаем старыя пажоўклыя фатаграфіі, якіх ва Уладзіміра Канстанцінавіча шмат. З іх праз дзесяцігоддзі на нас глядзяць статныя, прыгожыя мужчыны і жанчыны, якія здзейснілі сапраўдныя подзвігі. Вось што расказаў мой суразмоўца.

Пераемнасць лепшых працоўных традыцый трывала ідзе па паралелях часу, і зараз людзі памятаюць тых, хто ствараў падмурак сённяшняга жыцця. Ці шмат хто ў нашых населеных пунктах ці нават  сельсаветах зможа сказаць, што ёсць у яго, сабраная і занатаваная для нашчадкаў, гісторыя свайго роднага куточка?! А ў Начы такі чалавек ёсць. Дзякуючы даследніцкай дзейнасці Уладзіміра Канстанцінавіча Канапліцкага нацкія жыхары могуць з гонарам сказаць: «Наша школа адкрылася больш за 160 гадоў таму» і дакладна назваць, што першая камуна на іх тэрыторыі створана ў 1927 годзе. Сапраўды, школа, сельгасгаспадарка – тое, на што абапіраецца ў сваім жыцці вёска. І ў Год малой радзімы самы час успомніць тых, хто сеяў веды, і тых, хто сеяў збожжа. Ітак, паслухаем Уладзіміра Канстанцінавіча Канапліцкага.

«Мужчыны носяць доўгія бароды, пры праездзе незнаёмых людзей яны нізка кланяюцца, вызначаюцца гасціннасцю». Такімі запомніліся жыхары Начы англійскаму гісторыку і этнографу Уільяму Коксу, які двойчы праязджаў праз паселішча. Было гэта ўпершыню ў 1778-1779 годзе. Больш за 4 сотні гадоў налічвае гісторыя гэтага населенагя пункта. Было яно і мястэчкам, і вёскай, і нават цэнтрам воласці, зараз мае сучасны статус аграгарадка. Шмат чаго давялося зведаць Начы на сваім вяку, шмат праз што прайсці. Але ёй удалося захаваць галоўнае – гасціннасць і добразычлівасць сваіх насельнікаў, што ў даўніну адзначалі нават замежныя падарожнікі.

«Як падраслі, мы збіраліся ў кампаніі, сябравалі з аднагодкамі з усёй вуліцы, жылі весела, сваволілі і атрымлівалі наганяі ад бацькоў».

У мінулым выпуску нашага праекта мы распачалі размову з найцікавейшым чалавекам – Васілём Станіслававічам Бярловічам з Бабра. Тое, што ён расказаў пра Крупкі другой паловы 30-х гадоў мінулага стагоддзя, выклікала вялікую цікавасць у нашых чытачоў, яны тэлефанавалі і выказвалі ўдзячнасць за такую эксклюзіўную інфармацыю. «Я сам вельмі цікаўлюся гісторыяй, а з гэтых успамінаў даведаўся шмат чаго новага, і ў маім уяўленні запоўніліся асобныя гістарычныя старонкі, якія дагэтуль былі белымі. Мы сям’ёй чыталі, супастаўлялі, дзе тады знаходзіліся вуліцы, аб’екты, і што там цяпер. Сапраўды, паралелі часу», – так зазначыў адзін з нашых чытачоў. І з гэтым могуць пагадзіцца многія. Ітак, працягваем перагортваць новыя, невядомыя старонкі гісторыі Крупшчыны. Слова – Васілю Станіслававічу Бярловічу.

Асаблівай славутасцю Крупак здаўна былі млыны. Не здарма ж яго выява значыцца на гербе горада Крупкі! Але, на жаль, мы ведаем не так многа падрабязнасцей. І вось – сапраўдны эксклюзіў! Новы суаўтар нашага праекта Васіль Станіслававіч Бярловіч з Бабра распавёў шмат цікавага пра млын, што працаваў да вайны. І больш таго, ад яго мы ўпершыню даведаліся, што перад Вялікай Айчыннай у Крупках іх было два. Увогуле ж ва ўспамінах Васіля Станіслававіча столькі каштоўнай інфармацыі, што можна толькі шчыра парадавацца такой цудоўнай магчымасці атрымаць цікавыя гістарычныя звесткі ад першай асобы! Васіль Станіслававіч вельмі падрабязна расказвае пра тое, што адклалася ў яго памяці, кіруючыся вельмі добрай мэтай – дапамагчы нашчадкам даведацца, што адбывалася на гэтым маленькім куточку зямлі – на Крупшчыне – у далёкія даваенныя часы. Лічу, трэба адразу адзначыць – зрабіў гэты чалавек вельмі грунтоўную працу, што, несумненна, выяўляе яго дасведчанасць, розум і шчырае сэрца.

Заместитель начальника управления Государственного комитета судебных экспертиз Республики Беларусь по Минской области полковник юстиции Валерий Воробьёв провел в Крупском районе прямую телефонную линию и прием граждан. А также дал интервью для нашей газеты, в котором рассказал, над чем сейчас работают эксперты и какие внедряются перспективные направления.

Тема семейного насилия – на слуху. Много нюансов в этой непростой проблеме и жертвы зачастую не обращаются за помощью, не желая выносить сор из избы или из-за страха перед агрессором. Но и в этом случае есть выход – инициировать защиту может прокуратура.  Буквально недавно ей было возбуждено уголовное дело для защиты прав и законных интересов женщины, подвергшейся истязанию в семье.