Звернемся да фактаў. Юлія – маці дваіх маленькіх дзяцей. Яе муж удзельнічаў у пратэстах 2020 года. Ён упэўніў Юлію, што яго могуць арыштаваць, таму трэба бегчы за мяжу – у Англію, дзе іх чакае шчаслівае жыццё. Спачатку сям’я выехала ў Літву, потым у Германію. Там яны звярнуліся ў пункт прыёму бежанцаў – жылі ў розных лагерах, дзе ўсё было агульнае, а ў некаторых зручнасці былі на двары. У Германіі муж Юліі пачаў моцна выпіваць. А яна зразумела, што апынулася ў нейкай пастцы. Побач былі дзеці, і трэба было нешта рашаць. Юлія звярнулася да чалавека, які курыруе бежанцаў, з просьбай арганізаваць ёй і дзецям вяртанне дамоў. І толькі калі прайшлі памежны кантроль, з палёгкай уздыхнула: «У любым выпадку мы ўжо дома». Муж застаўся ў Еўропе. Пра яго лёс жанчына нічога не ведае. Цяпер яна атрымлівае асалоду ад таго, што можна спакойна жыць, расціць сваіх дзяцей, працаваць, бачыць родных і блізкіх.

Уладзіміру 69 гадоў – паважаны ўзрост. Зімой 2020 года ён прыехаў з Бабруйска ў Беласток. Казаў, што першыя паўгода яму плацілі  сціплую дапамогу. Тэрмін выйшаў – трэба зарабляць самому. Каму з рамонтам гаража дапаможа, каму мэблю перавезці, каму прыбрацца ў машыне. Уладзімір шчыра кажа: «Я вельмі хачу дадому, вельмі хачу ў Беларусь. І не проста ў Беларусь, а ў свой горад, які я так люблю. Па начах ён мне сніцца. Спадзяюся, што калі-небудзь убачу свой горад, сваіх сяброў…»

Гэтыя і іншыя рэальные гісторыі расказваюць самі людзі ў дакументальным фільме Аляксея Марцінёнка «Чужое неба». Я глядзела яго з цяжкім сэрцам. Героі – беларусы, якія паехалі з краіны пасля падзей 2020 года. Асноўная частка з іх апынулася на дне. Героі шчыра расказваюць, з чым яны сутыкнуліся, калі пакінулі дом, родных, вучобу, працу, уладкаваны быт. Ці надышло іх шчаслівае заўтра за мяжой? Дзеляцца, што  без ведання мовы на працу можна было ўладкавацца толькі неафіцыйна. У асноўным – прыбіральшчыкамі, пакаёўкамі, мыйшчыкамі посуду. Арэндаваць жыллё маюць магчымасць разам з двума-трыма чалавекамі ў пакоі, бо дорага.  Пры гэтым – ніякай маральнай падтрымкі. «У чужой краіне ты – чужы, нікога не хвалююць твае праблемы», – кажуць героі фільма.

Фільм «Чужое неба» нікога не пакіне абыякавым. У кожнай гісторыі – боль, слёзы, расчараванне і адчай. Толькі за мяжой кожны зразумеў, якой памылкай было пакінуць краіну, дзе жывуць сябры, ёсць праца і магчымасць вучыцца і будаваць сваю будучыню.

Чамусьці пасля прагляду кінастужкі ў памяці ўсплылі радкі з верша Янкі Купалы «Не шукай ты шчасця, долі на чужым, далёкім полі»...