Журналісты «Крупскага весніка» не прамінулі магчымасці наведаць выставу. Творчасць класікаў беларускай літаратуры Якуба Коласа і Янкі Купалы зараз, у год 135-годдзя з дня іх нараджэння, сапраўды ў цэнтры ўвагі.

Дырэктар музея Тамара Бальбот з радасцю заўважыла, што выстава вельмі запатрабаваная і папулярная. 

– Асабліва ў вучняў школ раёна, – адзначыла яна. – Падчас экскурсіі гучыць не толькі расказ пра Песняра, але і яго неўміручыя паэтычныя радкі. Радуе, што дзеці – не толькі ўважлівыя слухачы, але і актыўныя ўдзельнікі, суразмоўцы. Яны цытуюць творы класіка. Бываюць нават эстафетныя чытанні, калі хлопчыкі і дзяўчынкі падхопліваюць адзін аднаго і на памяць чытаюць, напрыклад, «Новую зямлю». Часта ў дзень у нас праходзіць па 4-5 экскурсій. Вельмі прыемна, што людзі адгукаюцца на такія падзеі, ведаюць і любяць беларускую класіку.

Цікавым акцэнтам падчас вандроўкі па творчасці Коласа з'яўляецца тое, што, можна лічыць, не абмінулі яго дарогі і наш крупскі край. Якім чынам? Расказала супрацоўнік музея Таццяна Каваленка.

– У 1908 годзе Якуб Колас настаўнічаў у прыватнай школе ў вёсцы Сані, якая раней належала да Абчугскай воласці Сенненскага павета Магілёўскай губерні. Гэта недалёка ад Талачына. Заўважым, што воласць была Абчугская. Там мясцовы памешчык Гардзялкоўскі адкрыў прыватную беларускую школу для сялянскіх дзяцей. У пошуках настаўніка звярнуўся ў газету «Наша Ніва», падпісчыкам якой ён з’яўляўся. Там яму і параілі Якуба Коласа, якому на той час было забаронена працаваць у дзяржаўных школах з-за ўдзелу ў нелегальным з’ездзе настаўнікаў у Мікалаеўшчыне.

Праўда, папрацаваў ён там толькі каля трох месяцаў, але пакінуў аб сабе добрую памяць надоўга. Школу наведвала два дзясяткі вучняў з навакольных вёсак. Колас вучыў іх на беларускай мове, выкарыстоўваючы да ўсяго іншага вершы і артыкулы з «Нашай Нівы». А яшчэ чытаў на памяць творы Багушэвіча, Крылова, Пушкіна. Сведкі адзначалі, што дзеці вельмі палюбілі свайго настаўніка, заўсёды з ахвотай ішлі на заняткі і стараліся добра вучыцца. Пацвярджэнне таму – цікавы факт. Вясной таго ж года вучні школы хадзілі ў валасны цэнтр АбчЫугу здаваць экзамены за пачатковую школу. Уся група болей чым паспяхова справілася з кантрольнымі і вуснымі заданнямі.

Мабільная выстава шмат месца не займае, але яна вельмі змястоўная. Там можна ўбачыць тэкст першага надрукаванага твора – верша «Наш родны край», які выйшаў у 1906 годзе ў газеце «Наша Ніва», і вокладку першай кнігі «Песні жальбы». Як жывыя, на нас глядзяць бацькі пісьменніка і знакаміты дзядзька Антось – любімец дзяцей. Можна падарожнічаць па карце родных мясцін Коласа і «пабыць» у хаце ў Смольні, дзе ён упершыню сустрэўся з Янкам Купалам.

Выстава мае назву «Чалавек эпоха». І сапраўды, калі глыбей даведваешся пра яго жыццё, то ўражвае, колькі там працы, падзей, сустрэч, грамадскай справы! Сапраўды, цэлая эпоха.

Адзін з самых кранальных момантаў – шмат здымкаў з рукапісамі, дзе можна ўбачыць почырк любімага паэта. І нават самі стэнды зроблены так, што нібыта на іх сваёю рукою пісаў Колас. Ёсць нават лісты з перакладу паэмы «Новая зямля» на рускую мову з уласнаручнымі праўкамі самога Коласа.

А таксама шматлікія эпізоды жыцця Песняра, занатаваныя на фота. Вось ён сустракаецца з воінамі Савецкай Арміі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, з выкладчыкамі і студэнтамі Горацкай сельгасакадэміі, зацікаўлена гутарыць з дзедам Талашом, сустракаецца з юнымі чытачамі, з кіраўніцтвам рэспублікі, з замежнымі пісьменнікамі. Здаецца, нібы на некалькі хвілін трапляеш у коласаўскі час. Уражвае, колькі Коласу пісалі людзі! На выставе можна пабачыць арыгіналы гэтых лістоў.

Дзякуючы генію Якуба Коласа наша беларуская літаратура, беларуская кніга сталі вядомы свету. Падумаць толькі, творы вялікага класіка перакладзены больш як на 40 моў! У іх – душа нашага беларускага народа, яго самабытная культура, якая з дапамогай майстэрскага слова заняла сваё пачэснае месца ў сусветнай культуры.