krupki.by

ru RU be BE en EN


«За жывога ці мёртвага Кісялёва нямецкія ўлады даюць 4 каровы і 12 пудоў солі»

Автор / Паралелі часу / Чацвер, 16 Красавік 2020 10:02 / Просмотров: 1137

Гэта як жа трэба было дапячы немцам, каб яны развесілі па Крупках лісткі-аб’явы з такім тэкстам?! Іх прынеслі разведчыкі партызанскага атрада «Гвардзеец», калі пайшлі ў райцэнтр вызваляць сваіх сувязных. Упарты, смелы, знаходлівы, няўлоўны Іван Кісялёў камандаваў адной з дыверсійных груп атрада.

Не было літасці ад яго фашыстам.

Вызначаўся гэты чалавек асаблівым характарам. Глыбока да сэрца ўспрымаў ён кожную смерць і бязлітасна помсціў ворагу за яго злачынствы. У Чырвонай Арміі ён з 1940 года, на вайне – з першых яе дзён. Ці думаў тады малады алма-ацінец, што патрапіць у беларускія лясы? Але шляхі вайны прадбачыць немагчыма.

У снежні 1941 года чырвонаармеец Кісялёў трапіў у акружэнне. Тады яго прытуліла сям’я Пятровічаў у Барысаве. Два тыдні пражыў ён там. Затым пераправілі ў вёску Каленішчы да Адама Кандратавіча Пятровіча. Пачаў шукаць партызан, але наскочыў на гітлераўцаў. Ад­стрэльваючыся, уцёк. Немцы спалілі хату Пятровіча, а гаспадара забілі, засталася жонка і двое сыноў.

Іван часта прыходзіў да іх з прадуктамі і гаварыў: «Вось знайду партызан і вас вазьму ў атрад». Пазней Пётр і Уладзімір Пятровічы былі пастаяннымі сувязнымі ў Кісялёва.

Партызан ён знайшоў у Палікскіх балотах. Яго прынялі ў дыверсійна-падрыўную групу № 6, якой камандаваў Канстанцін Сідзякін. Па 27 ліпеня 1942 быў Іван Іосіфавіч у складзе гэтай групы, дзе ўдзельнічаў у крушэнні 4-х варожых эшалонаў. Непасрэдна сам спусціў пад адхон 2 варожыя эшалоны, што накіроўваліся на фронт. У выніку былі разбіты 2 паравозы і 45 крытых вагонаў з боепрыпасамі і харчаваннем. Акрамя таго, падарваў 4 грузавыя машыны з карнікамі, знішчыўшы пры гэтым 58 салдат і афіцэраў. Узарваў адну легкавую машыну з чатырма нямецкімі афіцэрамі.

Не шкадуючы ні сіл, ні жыцця, Кісялёў дастойна змагаецца ў тыле ворага.  27 ліпеня 1942 года дыверсійная група № 6 накіроўваецца на адпачынак. Але Кісялёў, ахвяруючы гэтым, застаўся ў атрадзе «Гвардзеец», які толькі што прыбыў у партызанскую зону, каб сваім вопытам дапамагчы весці барацьбу ў тыле ворага. Стаў камандзірам дыверсійнай групы.

Хутка раслі партызанскія сілы, трэба былі звесткі пра стан нямецкага тылу. Камандзір атрада Андрэй Іванавіч Сянькоў і камісар Іван Фёдаравіч Ісачанка даручаюць Кісялёву арганізаваць на­дзейную сувязь у Крупках і Барысаве. Вельмі асцярожна падбіраў ён людзей, асобных накіроўваў служыць у паліцыю, каб праз іх здабываць каштоўныя звесткі, зброю і медыкаменты.

Аднойчы гітлераўцы сагналі жанчын, старых і дзяцей з вёсак Вялікі і Малы Люцец  Барысаўскага раёна ў калгасны сарай і падпалілі яго. Група Кісялёва вырашыла адпомсціць ворагу за смерць непавінных людзей. У вялікім сяле Жыцькава стаяў буйны нямецкі гарнізон. Там сярод паліцаяў быў партызанскі разведчык Міхаіл Драгун. Па заданні Кісялёва ён заклаў узрыўчатку – 15 кілаграмаў толу. Ноччу Жыцькава прачнулася ад аглушальнага выбуху, казарма была ахоплена полымем. Драгун разам з двума паліцэйскімі, што дапамаглі зрабіць дыверсію, пайшлі ў партызаны. Яны прынеслі з сабой адзін кулямёт і 5 вінтовак. У казарме знайшлі сваю магілу 30 фашыстаў.

А раніцай тыя, што засталіся жывымі, збіралі і палілі на вогнішчы лістоўкі, напісаныя рукой Кісялёва. Там гаварылася: «За пакуты народа, за смерць партызана Апета – помста, бязлітасная помста фашыстам і здраднікам!»

Міша Апет прыйшоў у групу Кісялёва са сваёй вінтоўкай. Фашысты жорстка расправіліся з яго сям’ёй – спалілі жывымі ў Малым Лютцы. Перад аперацыяй у Жыцькава яны разам з сябрам накіраваліся на сустрэчу з сувязнымі, натыкнуліся на немцаў. Завязаўся бой, Міхаіл быў паранены, паваліўся на зямлю, але паспеў выцягнуць гранату з-за пояса. Выбух – але хлопец быў яшчэ жывы. Да яго падбеглі чацвёра паліцаяў і немцаў… Кісялёў знайшоў Міхаіла з прабітымі грудзямі і апаленым ад выстралу тварам. Іван пакляўся адпомсціць за сябра. І нават запісаў у дзённік: «За смерць твайго бацькі, маці, жонкі і дзяцей, расстраляных людаедамі, мы, партызаны, клянемся адпомсціць. Вінаватыя ж у тваёй смерці будуць пакараныя, акрамя таго, праклятыя народам». І ён помсціў…

Як сведчыцца, Кісялёў шмат што занатоўваў у дзённіку і марыў пасля вайны напісаць кнігу.

Іван Кісялёў быў сапраўды мужным чалавекам. Пра яго часта расказваў у сваіх успамінах камісар атрада «Гвардзеец» Іван Фёдаравіч Ісачанка. Узгадваецца гэтае імя і ў знакамітай кнізе Сяргея Георгіевіча Жуніна «Ад Дняпра да Буга». Камісар Ісачанка ўспамінаў, што  неўзабаве пасля таго, як атрад упершыню абаснаваўся ў Крупскім раёне, група Кісялёва пусціла пад адхон 3 эшалоны з жывой сілай і тэхнікай ворага. Байцы гэтай жа групы недалёка ад Дзянісавіч выцягнулі тэлефонны слуп, а ў яму заклалі тол, зверху прысыпаўшы зямлёй. Калі на другі дзень фашысты сталі ставіць слуп, міна ўзарвалася. Так было знішчана 5 акупантаў.

Акрамя гэтага, Кісялёў звязаўся з фельчарам Савіцкім, які жыў у вёсцы Жыцькава ў Барысаўскім раёне. Атрад стаў рэгулярна атрымліваць медыкаменты і разведданыя. Пазней медыка забралі ў атрад.

Камандзір другой падрыўной групы, Рыгор Антонавіч Буевіч, узгадваў наступнае: «У пачатку жніўня 1942 г. мы з Іванам Кісялёвым, Паўлам Донем, Канстанцінам Ільюшыным і Пятром Яцэвічам выйшлі на заданне. На чыгуначным перагоне паміж Бабром і Красноўкай паставілі пад рэйкі зарад – 5 кілаграмаў толу. Аднак цягнік праскочыў зарад як ні ў чым не бывала. Хоць гэта было небяспечна, тым не менш, мы зноў паставілі зарад з невялікімі папраўкамі. І зноў ніякага выбуху... Аказалася, што дэтанатар і электрабатарэйки адсырэлі. Гэтая няўдача не спыніла нас. Мы звярнуліся да жыхароў Красноўкі з просьбай дапамагчы знайсці шнур метраў на 60. Яны змаглі нам прапанаваць толькі шнуркі з чаравікоў. З такіх шнуркоў і абрыўкаў вяровак мы звязалі шнур метраў на 50. Наступнай ноччу мы зноў усталявалі зарад, у які ўклалі гранату, да кальца ўзрывальніка якой прывязалі шнур. Пасля гэтага адышлі на ўскраек лесу. Калі цягнік параўняўся з мінай, мы нацягнулі шнур. Я пачуў магутны выбух, платформы з танкамі пачалі згрувашчвацца адна на адну, пачуліся стогны і крыкі. Праз месяц такім жа чынам, з выкарыстаннем шнура і гранаты, мы ўзарвалі эшалон каля Прыяміна».

Актыўна дзейнічала група Кісялёва і тады, калі была на Паліку. Яна была накіравана на знішчэнне тэлефоннай і тэлеграфнай сувязі, а таксама для падбору пастаяннага сувязнога для назірання за рухам эшалонаў праціўніка на фронт і з фронту па чыгунцы Барысаў-Орша. Гэтыя даныя перадавалі па рацыі ў штаб партызанскага руху.

У выніку быў знішчаны адзін кіламетр тэлефоннай і тэлеграфнай сувязі на магістралі Мінск-Масква паміж Крупкамі і Бабром, высечана паўметра падземнага кабеля ля магістралі, сабраны каштоўныя звесткі пра рух эшалонаў.

Кісялёў быў сапраўды бясстрашным камандзірам. На асабістым яго рахунку – дзясяткі знішчаных аўтамашын і спушчаных пад адхон эшалонаў.

За баявыя заслугі ён быў вылучаны на пасаду камісара, калі ў 1944 годзе ў выніку пашырэння атрада «Гвардзеец» стварыўся яшчэ адзін атрад імя Ватуціна (потым яны ўвайшлі ў склад партызанскай брыгады імя П.К. Панамарэнкі).

Дзякуючы ініцыятыўнай рабоце камісара, атрад за кароткі перыяд з 20 чалавек павялічыўся да 150. За 4 месяцы барацьбы ў тыле ворага  забілі 147 нямецкіх салдат і афіцэраў, знішчылі 11 аўтамашын.

За мужнасць і гераізм, праяўленыя ў гады Вялікай Айчыннай вайны, Іван Іосіфавіч Кісялёў узнагароджаны ордэнам Леніна, ордэнам Чырвонай Зоркі, ордэнам Айчыннай вайны ІІ ступені, ордэнам Айчыннай вайны І ступені, медалём «Партызану Айчыннай вайны» І ступені.

Узнагародныя дакументы кіраўніка камсамольскай дыверсійнай групы Кісялёва мы адшукалі на сайце «Партизаны Беларуси» partizany.by. Яны шмат чаго расказалі пра гэтага цікавага і мужнага чалавека. На жаль, нічога больш падрабязнага пра яго далейшы ратны і жыццёвы шлях невядома.

Фотаздымак і малюнкі, што мы выкарысталі ў праекце, прадаставілі супрацоўнікі Крупскага гісторыка-краязнаўчага музея. Зроблены яны фатографам і мастаком партызанскага атрада «Гвардзеец». Некалі менавіта гэта фота мы выкарыстоўвалі ў якасці ілюстрацыі да іншага матэрыяла. Давайце ўважліва ўгледземся ў стары фотаздымак. Дыверсійная група –  шасцёра маладых мужчын са зброяй. Яны змагаліся з ворагам, не шкадуючы сваіх жыццяў. Вельмі хацелася даведацца пра іх крыху больш. Мы нават не ведаем іх проз­вішчаў. На сёння ўдалося здабыць інфармацыю толькі пра камандзіра. Магчыма, нехта са старэйшых нашых чытачоў штосьці ведае. Будзем удзячныя за дапамогу.

Автор

admin

admin

Актуально

В Крупской ЦРБ работает Центр дружественный подросткам «Радуга»

По всем вопросам сохранения репродуктивного здоровья, современной контрацепции, профилактике зависимостей, кожно-венерологических заболеваний, психологической помощи, формирования здорового образа жизни вы получите консультацию специалистов Центра! Помощь может быть оказана анонимно.

График работы: Понедельник-пятница: 8.00-17.00, обед 13.00-14.00. Центр расположен на 2-м этаже лечебного корпуса, кабинет 18. Консультация проводится по предварительной записи по тел. 5-51-11

Please publish modules in offcanvas position.