Вольга Міхайлаўна АЛЬХОВІК:
– Маё дзяцінства і маладосць прайшлі ў вёсцы Грыдні Вербавіцкага сельсавета Нараўлянскага раёна. Там я закончыла сярэднюю школу, працавала ў сваім родным калгасе «Кастрычнік». У гэтай вёсцы выйшла замуж, разам з мужам Анатолем пабудавалі свой дом, нарадзіла траіх дзяцей: сыноў Аляксея і Сяргея, дачку Святлану.
Усе былі шчаслівыя, бо нашы нараўлянскія землі багатыя і шчодрыя на ўраджаі. У лясах вельмі многа грыбоў і ягад, збіралі для сябе і яшчэ прадавалі нарыхтоўшчыкам. Ля нашай вёскі працякае рака Мытва, якая ўпадае ў вялікую раку Прыпяць. У 80-я гады Прыпяць была багата рыбай, у летні перыяд да сябе прыцягвалі пляжы, таму што ў яе цудоўныя пясчаныя берагі, не горш чым на моры. У той час па ёй хадзіла «Ракета», у якой быў маршрут «Кіеў-Мазыр». Непадалёк ад вёскі Грыдні, дзесьці за 40 кіламетраў, быў пабудаваны горад, які назвалі Прыпяць, і там жыў маладзёжны кантынгент – сярэдні ўзрост дзесьці 32 гады. Людзі жылі добра, працавалі на Чарнобыльскай АЭС.
Але нечакана грымнуў гром, які ўзрушыў Беларусь, Украіну і наогул увесь свет. У той час была ранняя вясна, і ўжо ў другой палове красавіка вяскоўцы садзілі агароды. І вось 27 красавіка загадчык фермы сказаў, што ў Чарнобылі ўзарваўся рэактар, што вялікі выкід радыеактыўных рэчываў і што пажадана дзецям ды і дарослым як мага менш быць на вуліцы. Але гэта былі толькі словы, якіх на той момант мы яшчэ не зусім разумелі. Людзі былі напалоханы і не ведалі, што рабіць. А на Чарнобыль патокам ехаў ваенны і медыцынскі транспарт.
Дзесьці бліжэй да 8 мая арганізавана ў чыстыя зоны сталі вывозіць дзяцей, а маленькіх дзетак з мамамі адпраўлялі ў санаторыі і дамы адпачынку. Вось і мае дзеці разам са школай і настаўнікамі трапілі ў горад Рагачоў. У першы дзень усіх павялі ў паліклініку на абследаванне. Пасля агляду нас паклалі ў бальніцу, таму што ў дачушкі, а ёй быў толькі годзік, гемаглабін аказаўся 60 адз. Там мы праляжалі цэлы месяц. Затым усіх нас вывезлі на турбазу «Нёман» Гродзенскай вобласці. З ліпеня па жнівень мы знаходзіліся на гэтай турбазе, а нашы мужы ў гэты час працавалі ў зоне, так называлі тады выселеныя вёскі. Пакуль мы былі на Гродзеншчыне, выселілі і жыхароў нашай вёскі – усіх да аднаго чалавека, і мы туды ўжо не вярнуліся.
А паехалі ў Нарач Вілейскага раёна Мінскай вобласці, дзе пражылі два гады. Муж працаваў трактарыстам, а я даяркай. Але вярнуліся назад у вёску Вербавічы, што на Нараўляншчыне. Мы былі сярод сваіх родных і блізкіх, ды небяспека радыяцыі не зменшылася, і людзі паціху ўсё роўна ад’язджалі з гэтых месцаў. Да нас у Нароўлю прыехалі з будтрэста № 6 г. Мінска начальнік аддзела кадраў Валянціна Маліноўская і прадстаўнік МПМК-90 (тады № 195) Святлана Генчык і прапанавалі нам пераехаць у Крупкі, бо ў арганізацыі не хапала рабочай сілы.
Так мы з мужам і разам з намі яшчэ 50 сем’яў пераехалі ў Крупкі. Нашы мужы працавалі па два тыдні вахтавым метадам – будавалі сабе жыллё, 50 жылых дамоў па вуліцы Будаўнікоў, завулку Ціхі, 28-кватэрны дом па вуліцы Новай і інш. Гэта быў 1992 год. З таго часу тут жывем і сёння, але ніколі нам не забыць родныя мясціны.
Гэта толькі маленькі ўрывак з нашага жыцця. І боль, які перажыў кожны чалавек з зоны адсялення, не перадаць на папяровым носьбіту – трэба зазірнуць у душу чалавека. А душы нашы рыдалі і плакалі, калі мы пакідалі малую радзіму і сваіх бацькоў, якія не хацелі ад’язджаць. Яны гаварылі нам: «Едзьце, у вас малыя дзеці, а нам усё роўна дзе паміраць». Але мы на той момант і самі былі бацькамі і цудоўна разумелі, як цяжка ім заставацца адным. Многія перасяленцы, якія паехалі, вярталіся назад.
Каб апісаць усю трагедыю чарнобыльскай бяды, і тое, што перажылі нашы людзі, не хопіць цэлай кнігі. Мінула ўжо 35 гадоў, але праблема на сённяшні дзень не вычарпана. Можа, пройдуць стагоддзі і гэта застанецца толькі гісторыяй. Пажадаю ўсім людзям нашай планеты, каб неба на гэтай Зямлі было толькі мірным, чыстым і светлым.
