І наогул, у фініках столькі жыццёва важных вітамінаў і мінералаў, што чалавек можа некалькі месяцаў толькі імі харчавацца без усялякай шкоды для свайго здароўя.
На чым фінікі растуць? На фінікавай пальме, радзімай якой лічацца Аравійскі паўвостраў і Паўночная Афрыка. Людзі яшчэ ў глыбокай старажытнасці ўвялі гэтую карысную расліну ў культуру. Ужо ў ІV тысячагоддзі да нашай эры фінікавую пальму вырошчвалі і на тэрыторыі Месапатаміі, і ў Старажытным Егіпце. Праўда, у Індыі з гэтым не згодны і лічаць, што менавіта іх продкі першымі ўвялі яе ў культуру.
Як бы там ні было, але цяпер фінікавую пальму, акрамя Бліжняга Усходу і краін Афрыкі, вырошчваюць у Паўднёва-Усходняй Азіі і нават на поўдні Еўропы. Бо яна вельмі ўжо карысная. Лісцем можна пакрываць дахі альбо плесці з іх вяроўкі, цыноўкі, кошыкі. З салодкага соку розныя напоі робяць, а яшчэ – пальмавы цукар. Ды і кветкі ў ежу ўжываць можна і ў сырым выглядзе, і ў смажаным. Але, вядома ж, галоўнае ў фінікавай пальмы – яе плады, фінікі.
Гэта для нас яны – ласунак, і прытым нятанны. Для жыхароў тых мясцін, дзе фінікавыя пальмы растуць, гэта звычайны прадукт харчавання. І свежыя фінікі тут спажываюць, і сушаныя, і гатаваныя. Яшчэ з іх муку робяць і хлеб потым пякуць. А калі фінікаў шмат, то і на корм жывёлам яны ідуць у вялікай колькасці.
Цяпер селекцыянерамі выведзена звыш пяці тысяч гатункаў фінікаў, але ўсе іх можна раздзяліць на тры групы: сухія, паўсухія і сакавітыя. Сакавітыя – самыя смачныя і дарагія, а самыя карысныя – сухія. Менавіта іх сушаць, а потым да нас прывозяць.
Фінікавыя пальмы разводзіць выгадна. Да 60 гадоў дрэва можа расці і кожны год (пачынаючы з 5-6-гадовага ўзросту) прыносіць багатыя ўраджаі. Да 80 кілаграмаў фінікаў можна сабраць з кожнай пальмы, а некаторыя высокаўраджайныя гатункі і па 150 кілаграмаў даюць. Да таго ж, не патрабуюцца гэтым пальмам частыя палівы – сваімі глыбокімі каранямі яны нават у пустынях да вады дастаць могуць. А потым на гэтых месцах аазісы ўзнікаюць, у чым таксама ёсць заслуга фінікавых пальмаў.
НА ЗАМЕТКУ
У Амане, калі ў сям’і нараджаецца сын, бацькі абавязкова высаджваюць фінікавую пальму. Лічыцца, што дрэва, якое расце разам з хлопчыкам, дае яму абарону і дабрабыт.
Не на ўсіх фінікавых пальмах утвараюцца плады, а толькі на так званых жаночых. Але патрэбны і пальмы з мужчынскімі (тычынкавымі) кветкамі, каб апыленне адбылося. І на некалькі дзясяткаў «жаночых» пальмаў абавязкова адну «мужчынскую» трэба пасадзіць. Тым больш, што тычынкавыя кветкі з яе потым можна і ў ежу ўжываць.