Васьмікласніцы прымалі ўдзел у V вучнёўскай навукова-практычнай канферэнцыі «Беларусь, ты збудавана з беларускіх слоў!», што адбылася ў Дзяржаўным музеі гісторыі беларускай літаратуры.

Юныя даследчыцы прадставілі працу «Душа зямлі маёй», у якой не толькі вызначылі асаблівасці гаворкі цэнтральнага рэгіёну Беларусі ў другой палове ХІХ ст. на прыкладзе свайго роднага мястэчка, але і склалі «Слоўнік мясцовай гаворкі жыхароў населенага пункта Халопенічы Крупскага раёна Мінскай вобласці».

– Няма другога шляху палюбіць роднае слова, родную зямлю, як звярнуцца да каранёў, – зазначае Паліна Нікіценка. – Такім глыбокім карэннем стала для нас вяртанне творчай спадчыны нашага земляка, вучонага, этнографа, фалькларыста Адама Ягоравіча Багдановіча. Знаёмства з халопеніцкай гаворкай перыяду другой паловы ХІХ ст. адбылося падчас апрацоўкі паданняў, якія былі занатаваныя ім ад сваёй бабулі Рузаліі Осьмак. Каштоўнасць матэрыялу заключаецца ў тым, што Адам Ягоравіч змог перадаць як асаблівасці вымаўлення, так і творчую манеру апавядальніка. Мы заўважылі, што мова гэтых фальклорных твораў адрозніваецца ад звыклых для нас слоў. Перад намі ўзнікла праблема: няведанне спадчыннага слова і няўменне растлумачыць значэнне некаторых слоў. Так нарадзілася думка зрабіць сапраўдную навуковую працу.

І такая праца атрымалася. Навукова-даследчы падыход да праб­лемы, неардынарнасць зместу і цікавы матэрыял не засталіся незаўважанымі.

Напрыклад, слова ўкленкліць азначае стаць на калені, высулу­піць – высунуць, стыркі – сутычкі, разгоўлятца – разыходзіцца, поўбосту – па свеце. Гэта словы нашых продкаў, мова роднага кутка на Крупшчыне. Гэта словы, якія адышлі ў нябыт і сталі таемнай гісторыяй і ў якіх вучні адчулі прыгажосць і адметнасць. Словы, якія далучылі да пошукава-даследчай дзейнасці, сталі сродкам увахо­джання ў свет народнай культуры і творчасці. Сваім даследаваннем вучні гавораць пра заклапоча­насць станам беларускай мовы, усё глыбей адчуваючы неабходнасць звароту да духоўнага вопыту і мудрасці, здабытых нашымі продкамі.

Наталля КУЛАГІНА,
настаўнік беларускай мовы
і літаратуры
Халопеніцкай СШ.
Фота аўтара.