У дзяцінстве, прыязджаючы ў Матошку, я з задавальненнем слухаў успаміны дзядулі, захапляўся яго мужнасцю і гераізмам у часы Вялікай Айчыннай вайны. Зацікавіў мяне праект «Ваенныя старонкі ў летапісу сям’і» ў нашай раённай газеце, і я вырашыў расказаць пра свайго дзядулю Дзяніса Якаўлевіча Глінскага, бо ў свой час занатаваў асобныя моманты з яго ўспамінаў.
...У армію юнак быў прызваны ў кастрычніку 1940 года. Разам з ім з роднай вёскі прызываліся яшчэ 7 аднавяскоўцаў. Праводзілі іх усёй грамадой. Гучалі музыка, песні. І ніхто не ведаў тады, што на лёс гэтых хлопцаў выпадзе такая страшная вайна. Усе сямёра накіраваліся ў Мінск на зборны пункт, а пасля размеркавання зноў жа трапілі ў адну часць – у горад Каўнас, што ў Літве. А адтуль іх накіравалі ў палкавую школу.
Дзядуля расказваў, што пасля заканчэння курсаў хлопцаў-аднавяскоўцаў расфарміравалі па часцях, а яго накіравалі ў 459-ы гаўбічны артылерыйскі полк камандзірам гарматы. Нічога незвычайнага ў той час у войсках не назіралася, і хлопец планаваў, што вось-вось служба ў арміі закончыцца і ён вернецца дадому. Аднак яго намеры не збыліся...
22 чэрвеня 1941 года мірныя планы людзей былі парушаны вераломным нападам гітлераўскай Германіі. І тэарэтычныя веды, атрыманыя ў палкавой школе, малады баец пачаў прымяняць на практыцы. Вось што ён успамінаў:
– У гэты час я камандаваў разлікам гарматы 402-га гаўбічнага артылерыйскага палка, які стрымліваў націск ворага. Пад націскам пераўзыходзячых сіл гітлераўцаў, з горыччу ў душы, нашы войскі вымушаны былі адступаць. Але наступленне фашыстаў па меры сваіх магчымасцей стрымлівалі менавіта артылерысты. Вяліся цяжкія баі, і неабстраляныя маладыя байцы, нявопытныя ў ваенных адносінах, гінулі без адзінага выстралу па фашысцкіх захопніках...
Горыч адступлення давялося зведаць і дзядулю. З 402-м палком ён адступаў па ўсёй Прыбалтыцы. Толькі ў Гарахавецкіх лагерах полк перафарміравалі, папоўнілі боепрыпас.
– А потым асабісты састаў пагрузілі ў вагоны і накіравалі нас у невядомым накірунку, – узгадваў дзядуля. – А трапілі мы на абарону Масквы. І тут нам давялося моцна пакалашмаціць немцаў. Гэтыя падзеі не забыць ніколі...
Наступленне на Маскву было спынена, і свой уклад у абарону яе ўнёс мой дзядуля. Тут жа, пры абароне Масквы, яго прынялі ў рады Камуністычнай партыі. У снежні 1943 года байца накіроўваюць у 424-ы асобны артылерыйска-кулямётны полк, які ўваходзіў у склад 2-га Беларускага фронту.
– У адной з аперацый па ўзяцці нямецкага «языка» групе, у якой удзельнічаў і я, пашанцавала, – гаварыў пра адзін з эпізодаў дзядуля. – Мы захапілі ў палон нямецкага афіцэра з каштоўнымі разведданымі. За паспяховае правядзенне яе ўсім нам былі ўручаны першыя баявыя ўзнагароды. Я, у прыватнасці, атрымаў медаль «За адвагу».
Далейшы баявы шлях дзядулі пралягаў на захад. Ён крочыў па Заходняй Беларусі, вызваляў польскія гарады, а затым – Усходняй Прусіі. Не злічыць усіх баёў, у якіх давялося ўдзельнічаць камандзіру гарматы. Свой ратны шлях ён закончыў на нямецкай зямлі. А затым была стваральная праца.
Пагадзіцеся, было што ўспомніць ветэрану Вялікай Айчыннай і расказаць дзецям, унукам. І хаця ўжо даўно майго дзядулі няма сярод нас, памяць аб ім жыве і заўсёды будзе жыць.
Сяргей ГЛІНСКІ, г. Крупкі.
Фота з сямейнага архіва.
